Ja echt, dat heb ik tegen mijn moeder gezegd. Dat klinkt misschien hard, maar je moet het wel in de context zien. In de periode voor haar overlijden, was ik veel en vaak bij mam, hadden we heel fijne gesprekken. Ook over de dood. Het was een waardevolle tijd, boordevol liefde, maar waarin ik ook heel nuchter kon zijn. Die ervaring heeft er uiteindelijk toe geleid dat ik het vak van uitvaartverzorger ben ingerold. Daar wil ik je graag meer over vertellen.
Uitzaaiing
Ooit had mam borstkanker gehad. Twaalf jaar later werd een uitzaaiing daarvan in haar hersenen ontdekt. Na een operatie en bestralingen leek ze daar goed van te herstellen. Tot het moment dat er een nieuwe tumor in haar hoofd bleek te zitten, vlak achter haar oog. Alleen deze was niet operabel. Ze kon niet meer beter worden.
Niet onnodig lijden
Ze moest steeds meer inleveren en ging al maar verder achteruit. Op een gegeven moment vroeg ik haar of ze nog vond dat ze kwaliteit van leven had. ‘Mam, je gaat gewoon dood, dat is een feit. Als jij het leven niet meer ziet zitten, wordt het dan niet verstandig om er eens over na te denken wat je zou willen als het einde nadert?’ Daar was ze zeer duidelijk over: ze wilde niet onnodig lijden.
Gebroken armen
Dit speelde zich allemaal af in de coronatijd. Omdat ik kort daarvoor een ongeluk had gehad en ik mijn beide armen gebroken had, kon ik mijn vak als verpleegkundige niet uitoefenen. Daardoor had ik alle tijd om zoveel mogelijk bij mam te zijn. Ik kon dan misschien niet zoveel doen, maar we konden wel samen praten en knuffelen. En dat kon ik blijven doen, ook toen de zorg thuis te zwaar werd en ze werd overgebracht naar een verpleegtehuis.
Palliatieve sedatie
Ze werd steeds zwakker en kwam niet meer van bed af. ‘Mam, volgens mij heb jij je limiet wel bereikt. Ben je eraan toe?’, vroeg ik haar. Ja, dat was ze. Samen met de verpleeghuisarts werd het beleid voor palliatieve sedatie opgesteld. Maar eerst wilde ze haar verjaardag nog vieren. Haar kamer was mooi versierd met slingers en vlaggetjes en we kwamen allemaal langs om een gebakje te eten. Mijn zus, die zingt in een band, heeft zelfs nog een heel optreden voor haar verzorgd. Mam vond het fantastisch!
Afscheid
Twee dagen later werd ze in slaap gebracht. Voor die tijd heeft ze nog van iedereen afscheid kunnen nemen. Er werd geknuffeld. Een laatste omhelzing. Ze aaide me over mijn hoofd. ‘Nog één ding mam: je gaat toch niet bij me spoken, hè’, grapte ik nog. Het was een afscheid met verdriet en humor. Het plaatje klopte. Vanaf dat moment werd er bij haar gewaakt. Drie dagen later overleed ze.
Sereen
We hebben haar lichaam naar huis laten overbrengen. Daar had ik de kamer helemaal sereen gemaakt. Gedimd licht. Kaarsen. Het was echt heel mooi. De afscheidsceremonie vond ook thuis plaats. We hadden een partytent in de tuin gezet waar iedereen zelf koffie, thee en gebak kon pakken. We zaten allemaal rond haar kist en ieder hield een eigen afscheidsverhaal. Het was heel ongedwongen, maar zó mooi.
Dankjewel mam
Ik had samen met de uitvaartverzorger alles tot in de puntjes voorbereid. Hij zorgde voor de zakelijke kant en ik heb de hele ceremonie geregeld. Met al mijn liefde voor haar wilde ik dat zo goed mogelijk doen. Organiseren is iets wat ik graag doe en waar ik goed in ben. Af en toe kwam bij mij het verdriet ook wel even naar boven, maar daarna kon ik gewoon weer door. Het was allemaal zó perfect geregeld dat de uitvaartverzorger opperde of dit vak niet iets voor mij zou zijn. Hij vond het heel goed bij me passen. Daar moest ik eerst niet aan denken, maar die opmerking plantte wel het zaadje bij mij. En dat zaadje begon te ontkiemen toen later bleek dat ik mijn vak als verpleegkundige door het ongeluk niet meer zou kunnen uitvoeren. Mede dankzij mam ben ik uitvaartverzorger geworden en daar ben ik haar nog alle dagen dankbaar voor.’
Het leven van mijn vader naderde, na een lange periode van Alzheimer. Om mijn moeder in dit proces te ontlasten heb ik contact opgenomen met Astrid van Salve Cara.
Aangezien het ook mijn eerste verlies van een ouder zou worden had ik geen idee van het “Hoe en wat” bij een uitvaart.
Astrid heeft mij daar op een zeer prettige, helder en persoonlijke manier doorheen gepraat zodat het proces wat wij door zouden moeten geheel duidelijk was geworden. Haar persoonlijke aanpak leidde al snel tot de “voor ons juiste” vorm.
Mijn vader was nog niet overleden en ons restte niets anders dan wachten.
Ondertussen had Astrid alles op de achtergrond geregeld en in werking gezet zodat, als hij uiteindelijk overleed, alles in gereedheid was gebracht en wij daar zo min mogelijk aandacht aan hoefden besteden.
Op het moment van overlijden was Astrid nog met vakantie. Ze heeft gezorgd voor perfecte vervanger “Han” die ons in het hele traject geweldig begeleid heeft.
Op de dag van de crematie was Astrid terug en heeft ze ons vergezeld en haar steun betuigd.
Al met al kijken we terug op een heel mooie uitvaart en hebben wij dankzij de goede zorgen van Astrid en Han ons werkelijk nergens druk over hoeven maken.
- M. Wierenga
Een integere en warme begeleiding
De uitvaart van mijn vader is met zoveel respect, rust en persoonlijke aandacht begeleid dat we ons als familie werkelijk gedragen voelden. Vanaf het eerste moment was duidelijk dat er niet gewerkt werd volgens een vast stramien, maar dat er écht werd geluisterd naar wie hij was en wat voor ons belangrijk was.
De manier waarop ruimte werd geboden aan onze wensen — soms praktisch, soms juist emotioneel of symbolisch — getuigde van groot invoelingsvermogen en vakmanschap. Alles klopte, zonder dat het geforceerd voelde: van de kleine details tot de grotere lijnen van het afscheid.
We kijken met dankbaarheid terug op een afscheid dat bij mijn vader paste. De begeleiding maakte het verschil, juist in een kwetsbare tijd.
- C. van der Meer en familie
Na het overlijden van onze moeder en oma heeft Astrid ons geweldig bijgestaan om de crematie te regelen. Astrid is heel betrokken en meelevend en voldeed aan al onze wensen. Niks was haar teveel, ze heeft een hart van goud.
- Sjoerdtje, Albert en de kinderen
Wat heeft zij voor de uitvaart van Jacob alles prima geregeld.
- Anneke
Ik heb voor het eerst mede een uitvaart mogen regelen. Wat komt er veel op je af in zo’n week! Je moet veel regelen, maar met behulp van Astrid zijn wij hier uitgekomen. Astrid heeft ons hier onwijs goed bij begeleid met veel liefde en respect en haar engelengeduld. Ze heeft een gouden hart en straalt liefde voor haar werk uit.
- Rebecca
Astrid heeft ons met passie bijgestaan bij de uitvaart van onze moeder. Ze zorgde ervoor dat alles goed geregeld was en liet niets aan het toeval over. Doordat zij de tijd bewaakte en ons begeleidde in elke stap die we voor de uitvaart dienden te zetten, hadden wij ook tijd om stil te staan bij ons verlies. Bedankt voor de goede zorgen Astrid.
