De dood blijft voor velen van ons een onderwerp waar we liever niet te lang bij stilstaan. Dat is logisch, de dood brengt veel onwetendheid met zich mee. Het voelt ongemakkelijk, bedreigend of zelfs angstaanjagend. Maar waar komt die angst voor de dood vandaan? En kunnen we er iets mee doen? In de gesprekken die ik heb gevoerd komt deze angst vaker ter sprake, niet alleen bij de mensen die stervende zijn, maar ook bij hun naasten.
Een universele angst
Bijna iedereen heeft min of meer angst voor de dood. Soms is deze angst wat abstract: wat gebeurt er als ik er niet meer ben? Is er iets na dit leven? Voor anderen is het juist de manier waarop ze dood zullen gaan die hen angstig maakt. Dit kan zich uiten in angst voor de pijn, de afhankelijkheid en het loslaten van het leven: je naasten, je gewoontes, je herinneringen en je (eventuele) toekomstplannen. De dood is het grote onbekende. Wat we niet kunnen zien, niet begrijpen en niet kunnen beheersen kan angst oproepen.
‘Ik ben zo bang om dood te gaan’
In de tijd dat ik werkzaam was als verpleegkundige heb ik meerdere overlijdens meegemaakt. Eén man was al zijn hele leven gelovig, maar toen het moment eenmaal daar was, was hij ontzettend bang voor wat er komen ging. ‘Waar bent u precies bang voor?’, vroeg ik hem. Maar hij kon het niet zeggen. Ondanks zijn geloof was hij bang voor wat er komen zou. Ik ben bij hem gebleven, en heb geprobeerd hem gerust te stellen. Uiteindelijk werd hij rustiger, en pas toen liet hij los.
Wat kan helpen bij angst voor de dood?
Angst wegnemen is helaas niet altijd mogelijk. Maar we kunnen er wel over praten, want juist dat doen we weinig. We vinden het vaak moeilijk om gesprekken over sterven aan te gaan; met onze geliefden, maar ook met onszelf. Vraag jezelf eens waar je precies bang voor bent, er zit namelijk veel kracht in die openheid. Ook kan het helpen om de dood minder abstract te maken. Ervaringen delen met mensen om je heen, afscheid voorbereiden en de angst onder ogen komen helpt allemaal vat te krijgen op het ongrijpbare. En geniet vooral ook van het leven, blijf leuke dingen doen. Je leeft nu!
Het hoort erbij
Angst voor de dood is geen zwakte, het is juist heel menselijk. De angst zegt eigenlijk ook veel over hoeveel je van het leven houdt, van je dierbaren en van wat je hebt. De angst zit vaak niet alleen in het ‘niet meer zijn’, maar ook in het hoe. Hoe voelt het? Voel je überhaupt iets? Zal ik pijn hebben? Het is dan ook oké om die vragen te hebben, ze mogen er zijn.
De angst zachter maken
Angst voor de dood zal misschien nooit helemaal verdwijnen, en dat hoeft ook niet. Het zegt iets over wie we zijn en wat ons dierbaar is. Maar die angst hoeft ons niet te beknellen. Door erover te praten en door te luisteren naar elkaar kunnen we die angst zachter maken. Als coach kan ik je helpen te praten over angst voor de dood. Neem gerust contact met me op.
De uitvaart van mijn vader is met zoveel respect, rust en persoonlijke aandacht begeleid dat we ons als familie werkelijk gedragen voelden. Vanaf het eerste moment was duidelijk dat er niet gewerkt werd volgens een vast stramien, maar dat er écht werd geluisterd naar wie hij was en wat voor ons belangrijk was.
De manier waarop ruimte werd geboden aan onze wensen — soms praktisch, soms juist emotioneel of symbolisch — getuigde van groot invoelingsvermogen en vakmanschap. Alles klopte, zonder dat het geforceerd voelde: van de kleine details tot de grotere lijnen van het afscheid.
We kijken met dankbaarheid terug op een afscheid dat bij mijn vader paste. De begeleiding maakte het verschil, juist in een kwetsbare tijd.
- C. van der Meer en familie
Na het overlijden van onze moeder en oma heeft Astrid ons geweldig bijgestaan om de crematie te regelen. Astrid is heel betrokken en meelevend en voldeed aan al onze wensen. Niks was haar teveel, ze heeft een hart van goud.
- Sjoerdtje, Albert en de kinderen
Wat heeft zij voor de uitvaart van Jacob alles prima geregeld.
- Anneke
Ik heb voor het eerst mede een uitvaart mogen regelen. Wat komt er veel op je af in zo’n week! Je moet veel regelen, maar met behulp van Astrid zijn wij hier uitgekomen. Astrid heeft ons hier onwijs goed bij begeleid met veel liefde en respect en haar engelengeduld. Ze heeft een gouden hart en straalt liefde voor haar werk uit.
- Rebecca
Astrid heeft ons met passie bijgestaan bij de uitvaart van onze moeder. Ze zorgde ervoor dat alles goed geregeld was en liet niets aan het toeval over. Doordat zij de tijd bewaakte en ons begeleidde in elke stap die we voor de uitvaart dienden te zetten, hadden wij ook tijd om stil te staan bij ons verlies. Bedankt voor de goede zorgen Astrid.
- M. van der Meer
Astrid is een zeer zorgzaam persoon met het hart op de juiste plek. Na voorheen als verpleegkundige haar zorg te hebben geleverd aan de mensen die in de laatste fase van hun leven zaten, wordt nu ook na de dood fantastische zorg en begeleiding geboden. Dit gebeurt met veel respect voor zowel de overledene als voor de nabestaanden. Naast dat Astrid erg zorgzaam is en dus ook passie heeft voor hetgeen wat ze doet, heeft ze ook veel empathie voor zowel de overledenen als de nabestaanden. Perfectionisme is ook een van haar kwaliteiten, maar dan wel op de goede manier. Half werk is geen werk. Verder kun je ervan uitgaan dat er iemand met een luisterend oor tegenover je zal zitten als deze situatie zich voor zal doen. Ze zal alles uit de kast halen om tot een zo mooi en liefdevol afscheid te komen die van A tot Z tot in de puntjes verzorgd is.
