Er wordt me weleens gevraagd hoe ik zelf tegenover de dood sta. In mijn werk word ik er immers vrijwel dagelijks mee geconfronteerd. Is dat niet eng? Is dat niet spannend? Het is een onderwerp waar we niet graag over praten. We drukken het weg. Schuiven het voor ons uit. Maar toch moeten we het ooit onder ogen komen. Er is geen ontkomen aan: het is onderdeel van ons leven.
In paniek
Ik weet nog goed dat ik zelf voor het eerst geconfronteerd werd met de dood. Ik was 17 en werkte nog maar net in de zorg toen een patiënt op de afdeling overleed. Ik vond het verschrikkelijk. Wat moest ik hiermee? Eerlijk gezegd was ik helemaal in paniek. Maar misschien hoort dat ook wel een beetje bij die leeftijd. Ik zag het later namelijk ook vaak bij jonge stagiaires op het werk. Eigenlijk is dat ook wel logisch. Als je jong bent, wil je leven!
Dood als verlossing<
Na die eerste keer dat ik een sterfgeval van dichtbij meemaakte, volgden er nog heel veel meer. Ik werkte immers op een afdeling waar ernstig zieke mensen werden verpleegd. Dat zorgde ervoor dat de dood niet langer die grote, donkere en enge onbekende was. Het was net alsof ik me ineens realiseerde dat het leven voor elk mens op een gegeven moment ophoudt. Ik leerde dat het sterven vaak zelfs een verlossing kan zijn voor mensen die zó ziek of oud zijn, pijn hebben of benauwd zijn. Ik heb heel veel mensen mogen verzorgen in het stervensproces, en ook hun familie daarin mogen begeleiden. Liefdevol. Zacht. Sereen. Het voelde zó waardevol om in die fase van het leven iets voor anderen te kunnen betekenen.
Een luisterend oor
En natuurlijk, voor de familie en naasten is het anders. Die staan er anders in. Maar ook voor hen probeerde ik er te zijn. Door een luisterend oor, een schouder om op uit te huilen of door het beantwoorden van alle vragen die er waren.
Het gemis
De dood is voor mij dan ook al lang niet eng meer, maar juist onderdeel van de cyclus van het leven. Misschien leer je bij het ouder worden ook wel meer te relativeren. Maar wat volgt op het verlies van een dierbare persoon is het gemis en dat vind ik persoonlijk een groter verdriet dan het doodgaan zelf. Zo kan ik mijn moeder af en toe nog steeds vreselijk missen, ook al gunde ik het haar om te sterven. Ze was heel erg ziek. Maar verdorie mam, was je er nog maar! Kon ik nog maar even met je praten.
Wreed
Ben ik dan nooit bang voor de dood? Nee, beslist niet, maar ik vind hem soms wel wreed. Het voelt gewoon anders wanneer iemand van 80-plus sterft, dan wanneer een kind of een jongvolwassene overlijdt. Dat blijf ik lastig vinden en dat laat dan ook een diepe indruk op me achter. Dat doet me bijvoorbeeld terugdenken aan het sterven van Lisa*. Ze was een prachtig meisje, 18 jaar, maar zó ziek. Ze had anorexia en kon niet meer beter worden. Ze was thuis bij haar ouders en ik ging elke dag even bij hen langs.
Ingeving
Op de een of andere manier voel ik dingen heel sterk aan. Ook die dag. Ik vroeg haar moeder wat zij ervan zou vinden om haar dochter vandaag eens zelf te wassen. Dat vond ze best wel spannend. Haar dochter was zó fragiel. Daarom bood ik aan om het samen te doen en dat wilde ze wel. Na de wasbeurt lag het meisje er heel rustig en vredig bij. De moeder maakte nog een mooie vlecht in Lisa’s lange blonde haar. Nog diezelfde avond overleed Lisa. De moeder was zó dankbaar dat ze haar die laatste dag zélf had verzorgd. En ik was dankbaar voor mijn ingeving om de moeder te vragen om dit samen met mij te doen. De dood was een verlossing, maar het gemis was, en is, enorm.
Waardevol afscheid
Als ik terugdenk aan uitvaarten van jonge mensen voel ik meteen nog dezelfde emotie als toen. Kinderen en jonge mensen zouden gewoon nog niet dood moeten gaan. Het hoort niet. Maar het voelt wel goed om alles uit de kast te halen om een waardevol afscheid te organiseren. En natuurlijk doe ik bij iemand die op hoge leeftijd is gestorven net zo mijn best, maar bij een kind of jongvolwassene heb ik daar toch een andere energie bij. Dat is echt heel anders.
Nuchter
Maar om nog even terug te komen op de vraag hoe ik tegenover de dood sta: ik kan niet anders zeggen dan dat ik daar heel nuchter in ben. Het hoort bij het leven. Maar het voelt wél heel waardevol om daar als uitvaartverzorger een liefdevol afscheid voor te creëren. Een afscheid dat recht doet aan de overledene en een klein stukje van het grote gemis kan wegnemen.
De uitvaart van mijn vader is met zoveel respect, rust en persoonlijke aandacht begeleid dat we ons als familie werkelijk gedragen voelden. Vanaf het eerste moment was duidelijk dat er niet gewerkt werd volgens een vast stramien, maar dat er écht werd geluisterd naar wie hij was en wat voor ons belangrijk was.
De manier waarop ruimte werd geboden aan onze wensen — soms praktisch, soms juist emotioneel of symbolisch — getuigde van groot invoelingsvermogen en vakmanschap. Alles klopte, zonder dat het geforceerd voelde: van de kleine details tot de grotere lijnen van het afscheid.
We kijken met dankbaarheid terug op een afscheid dat bij mijn vader paste. De begeleiding maakte het verschil, juist in een kwetsbare tijd.
- C. van der Meer en familie
Na het overlijden van onze moeder en oma heeft Astrid ons geweldig bijgestaan om de crematie te regelen. Astrid is heel betrokken en meelevend en voldeed aan al onze wensen. Niks was haar teveel, ze heeft een hart van goud.
- Sjoerdtje, Albert en de kinderen
Wat heeft zij voor de uitvaart van Jacob alles prima geregeld.
- Anneke
Ik heb voor het eerst mede een uitvaart mogen regelen. Wat komt er veel op je af in zo’n week! Je moet veel regelen, maar met behulp van Astrid zijn wij hier uitgekomen. Astrid heeft ons hier onwijs goed bij begeleid met veel liefde en respect en haar engelengeduld. Ze heeft een gouden hart en straalt liefde voor haar werk uit.
- Rebecca
Astrid heeft ons met passie bijgestaan bij de uitvaart van onze moeder. Ze zorgde ervoor dat alles goed geregeld was en liet niets aan het toeval over. Doordat zij de tijd bewaakte en ons begeleidde in elke stap die we voor de uitvaart dienden te zetten, hadden wij ook tijd om stil te staan bij ons verlies. Bedankt voor de goede zorgen Astrid.
- M. van der Meer
Astrid is een zeer zorgzaam persoon met het hart op de juiste plek. Na voorheen als verpleegkundige haar zorg te hebben geleverd aan de mensen die in de laatste fase van hun leven zaten, wordt nu ook na de dood fantastische zorg en begeleiding geboden. Dit gebeurt met veel respect voor zowel de overledene als voor de nabestaanden. Naast dat Astrid erg zorgzaam is en dus ook passie heeft voor hetgeen wat ze doet, heeft ze ook veel empathie voor zowel de overledenen als de nabestaanden. Perfectionisme is ook een van haar kwaliteiten, maar dan wel op de goede manier. Half werk is geen werk. Verder kun je ervan uitgaan dat er iemand met een luisterend oor tegenover je zal zitten als deze situatie zich voor zal doen. Ze zal alles uit de kast halen om tot een zo mooi en liefdevol afscheid te komen die van A tot Z tot in de puntjes verzorgd is.
